Nieuwsbrief 3 Verkiezingen 2019

Deze nieuwsbrief van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft tot doel u te informeren over kwesties die van belang zijn voor degecombineerde provinciale staten- en waterschapsverkiezingen van 20 maart 2019 en de Europees Parlementsverkiezing van 23 mei 2019.

1. Stemrecht voor EU-burgers voor de verkiezing van het Europees Parlement op 23 mei 2019
Niet-Nederlanders die in Nederland wonen en onderdaan zijn van een andere EU-lidstaat, hebben onder een aantal voorwaarden stemrecht voor Europees Parlementsverkiezingen (EP-verkiezingen). Het gaat (art. Y 3 van de Kieswet) om personen die:
 
• op de dag van de kandidaatstelling (zijnde 9 april 2019) hun werkelijke woonplaats hebben in het Europese deel van Nederland;
• op de dag van de stemming de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt en
• niet zijn uitgesloten van het kiesrecht, hetzij in Nederland, hetzij in de lidstaat waarvan zij onderdaan zijn.
 
Om aan EP-verkiezingen te kunnen meedoen, moeten de personen om wie het gaat een schriftelijk registratieverzoek indienen bij burgemeester en wethouders van de gemeente waarvan zij ingezetene zijn. Burgemeester en wethouders zijn vervolgens verantwoordelijk voor de registratie van de kiesgerechtigdheid in de BRP.
 
Een registratie blijft geldig zolang de lidstaat waarvan betrokkene de nationaliteit heeft, lid is van de EU en de geregistreerde EU-burger in Nederland woont en zijn of haar registratie niet intrekt. Als hij of zij bij een volgende EP-verkiezing toch weer in de lidstaat van herkomst wil stemmen, moet hij of zij de verklaring intrekken, en zich weer melden bij de autoriteiten uit de lidstaat van herkomst.
De procedure is uitgewerkt in art. Y 32 van de Kieswet, en wordt nader toegelicht in deze nieuwsbrief.
 
2. Y 32-formulier
Voor het verzoek om registratie als kiesgerechtigde kan de niet-Nederlandse EU-burger het zogeheten Y 32-formulier gebruiken. Het bestaande Y 32-formulier is op enkele onderdelen aangepast; het aangepaste formulier treft u aan als bijlage 1 bij deze nieuwsbrief. Gemeenten moeten dit formulier toesturen aan iedere niet-Nederlandse EU-burger die zich van buiten Nederland in de gemeente vestigt (art. Y 32, vijfde lid, van de Kieswet).
 
Verder moeten gemeenten het formulier verkrijgbaar stellen voorafgaand aan een EP-verkiezing, en wel ten minste zes weken voor en op de dag van de kandidaatstelling (art. Y 1a van het Kiesbesluit). Voor de EP-verkiezing van 23 mei 2019 valt de dag van de kandidaatstelling op 9 april 2019. Dat betekent dat het Y 32-formulier uiterlijk op 26 februari 2019 verkrijgbaar moet zijn bij elke gemeente. De burgemeester brengt tevens uiterlijk 26 februari 2019 de mogelijkheid van registratie ter openbare kennis (art. Y 32, negende lid, van de Kieswet). Dat kan op de in de gemeente gebruikelijke wijze.
 
Indringend wordt gevraagd om al veel eerder dan 26 februari 2019 het formulier beschikbaar te stellen. Nederland, in casu het ministerie van BZK, moet namelijk zes weken voor de dag van stemming (dus in de week van 8 april 2019) beginnen met het uitwisselen met andere lidstaten van de gegevens van de personen die hebben aangegeven in Nederland te willen stemmen. Deze gegevensuitwisseling is verplicht in de zogenoemde Kiesakte en heeft tot doel te voorkomen dat personen twee keer kunnen stemmen (in Nederland en in de lidstaat van herkomst).
 
U wordt geadviseerd niet-Nederlanders die in Nederland wonen en onderdaan zijn van een andere lidstaat actief aan te schrijven. U zondert van de aan te schrijven kiezers twee groepen uit:
• kiezers die zich al eerder via een Y 32-formulier hebben geregistreerd;
• kiezers met de Britse nationaliteit (zie onder paragraaf 3).
 
BZK stelt hierbij vertalingen van het Y 32-formulier ter beschikking in het Duits, Engels en Frans (zie bijlage 1 bij deze nieuwsbrief). Ook stelt BZK een korte begeleidende brief met toelichting ter beschikking (zie bijlage 2 bij deze nieuwsbrief), eveneens met vertalingen in de genoemde talen. Op deze brief kunt u het retouradres van uw gemeente invullen in het daarvoor bestemde kader. BZK heeft de vertalingen van de begeleidende brief in één document geplaatst, net als de vertalingen van het Y 32-formulier. Het is aan de gemeente om te bepalen of zij de EU-burgers per nationaliteit/taal wil aanschrijven, of de hele groep ineens. In dit laatste geval zou u alle vertalingen moeten bijvoegen. Een laatste optie is dat u alle vertalingen online beschikbaar stelt en de EU-burgers op de hoogte stelt van de mogelijkheid het benodigde formulier te downloaden.
 
De vertaling van model Y 32 en de begeleidende brief zijn bij deze nieuwsbrief gevoegd (bijlagen 2 en 3), en worden tevens in de digitale toolkit (www.verkiezingentoolkit.nl) geplaatst.
 
Door het formulier in te vullen, verklaart de kiezer dat hij geregistreerd wil worden om in Nederland mee te doen aan EP-verkiezingen. De kiezer moet tevens verklaren niet van het kiesrecht te zijn uitgesloten in de lidstaat waarvan hij onderdaan is, en moet verklaren dat hij het kiesrecht uitsluitend in Nederland zal uitoefenen. Na registratie alsnog stemmen in het land van herkomst (dubbel stemmen) is strafbaar (art. Z 8a van de Kieswet). Bij het formulier moet de kiezer een kopie overleggen van een op de verzoekdatum geldig identiteitsbewijs. U mag het ondertekende verzoek en de kopie van het identiteitsbewijs ook accepteren als de documenten zijn ingescand en per e-mail aan u zijn gezonden.
 
Om hun stemrecht nog voor de EP-verkiezing op 23 mei 2019 te kunnen uitoefenen, moeten de EU-onderdanen om wie het gaat, de verzoeken uiterlijk op de dag van kandidaatstelling (9 april 2019) hebben ingediend. Verzoeken die worden ontvangen na 9 april 2019, dienen voor de EP-verkiezing van 23 mei 2019 buiten beschouwing te worden gelaten. Burgemeester en wethouders moeten uiterlijk op de zevende dag na ontvangst van het verzoek een beslissing nemen, en deze beslissing onverwijld aan de verzoeker bekendmaken (art. Y 32, zesde lid, van de Kieswet). Echter, gelet op de verplichting om de gegevens over deze kiezers met de andere lidstaten uit te wisselen, wordt het dringende verzoek gedaan om zo snel als mogelijk over de registratieverzoeken te besluiten.
 
3. Geen stemrecht voor de EP-verkiezing voor personen met een Britse nationaliteit
Waarschijnlijk zal het Verenigd Koninkrijk (VK) op 29 maart 2019 uit de Europese Unie treden. Als het VK de Europese Unie verlaat, hebben personen met de Britse nationaliteit die in Nederland wonen, géén stemrecht meer voor de EP-verkiezing van 23 mei 2019. Britten die in Nederland wonen en zich in het verleden hebben laten registreren om in Nederland te kunnen stemmen voor EP-verkiezingen, horen dan dus géén stempas te krijgen voor die verkiezing.
 
Om te voorkomen dat Britten ten onrechte een oproep krijgen om te stemmen, wordt u verzocht de personen met een Britse nationaliteit die u al geregistreerd heeft, nu al aan te schrijven. U wordt verzocht betrokkenen te melden dat hun registratie komt te vervallen wanneer het VK uit de Europese Unie treedt. Betrokkenen kunnen zelf achterhalen of het VK daadwerkelijk uittreedt, door de berichtgeving vanuit de Rijksoverheid en in de media te volgen. U kunt er verder op wijzen dat, indien betrokkene tevens beschikt over een andere nationaliteit van een van de EU-lidstaten, hij/zij op basis van die nationaliteit een registratieverzoek kan doen voor 9 april 2019.
 
U wordt ten slotte geadviseerd om, zodra vaststaat dat het VK uit de EU treedt, ook ambtshalve de registratie van de binnen uw gemeente wonende Britten als kiesgerechtigde te schrappen. De grondslag daarvoor biedt art. Y 33, tweede lid, aanhef en onder b, van de Kieswet: B&W schrappen de registratie van de kiesgerechtigdheid van niet-Nederlanders die onderdaan zijn van een andere lidstaat indien aan hen omstandigheden bekend worden op grond waarvan de desbetreffende persoon niet als kiezer behoort te zijn geregistreerd. Van dergelijke “omstandigheden” is sprake zodra het VK uit de EU treedt.
 
Als in de komende periode meer relevante informatie beschikbaar komt over de Brexit, wordt u daarover zo snel mogelijk geïnformeerd.
 
4. Specificaties stempassen, kiezerspassen en schriftelijke volmachten
Vandaag zijn per brief de specificaties van de stempassen, kiezerspassen en schriftelijke volmachten voor de provinciale staten- en waterschapsverkiezingen gestuurd aan de bij het ministerie van BZK bekende contactpersonen van de gemeenten. Een afschrift van die brief is bij deze nieuwsbrief gevoegd (bijlage 4). De digitale versies van de modellen en specificaties verstrekt het ministerie van BZK rechtstreeks aan de drukkers. U kunt uw drukker laten weten dat zij de modellen en specificaties kunnen opvragen bij BZK. U kunt uw drukker verwijzen naar Tycho Laan (06-54946152 of postbus.verkiezingen@minbzk.nl).
 
NB: Bij de brief zijn voorbeeldpassen gevoegd. Doel daarvan is u in staat te stellen te controleren of de fluorkleuren op de door uw leverancier opgeleverde drukproeven voldoen aan de specificaties. Voor de kiezerspas en de schriftelijke volmacht is de fluorkleur standaard (d.w.z. voor elke verkiezing) lichtgroen. Ten behoeve van de controle van de kiezerspas en de schriftelijke volmacht van de provinciale statenverkiezing is een voorbeeldpas meegestuurd van een eerdere verkiezing (Tweede Kamerverkiezing of gemeenteraadsverkiezing).
 
Als u vragen heeft over de komende verkiezingen, dan kunt u die stellen aan het Informatiepunt van de Kiesraad, een gezamenlijk initiatief van BZK en de Kiesraad (informatiepunt@kiesraad.nl, 070-4267329).
Wilt u deze nieuwsbrief ontvangen of wilt u een collega aanmelden, stuur dan een e-mail aan postbus.verkiezingen@minbzk.nl
 
Bron: BZK, bijlagen op te vragen via voorgenoemd mailadres.
Nieuwsoverzicht