Nieuwsbrief 9 Verkiezingen
Deze nieuwsbrief van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft tot doel u te informeren over kwesties die van belang zijn voor de gecombineerde provinciale staten- en waterschapsverkiezingen van 20 maart 2019 en de Europees Parlementsverkiezing van 23 mei 2019
21 februari 2019
1. Tweede circulaire verkiezingen 20 maart 2019
Eerder deze week is aan het college van burgemeester en wethouders van alle gemeenten een tweede circulaire gestuurd, met instructies voor de voorbereiding en organisatie van de gecombineerde provinciale staten- en waterschapsverkiezingen. Een afschrift van deze circulaire is als bijlage bij deze nieuwsbrief gevoegd.
2. Bekendmaking uitslag Europees Parlementsverkiezing
De Europees Parlementsverkiezing (EP-verkiezing) wordt in Nederland gehouden op donderdag 23 mei a.s. In veel lidstaten van de Europese Unie (EU) wordt pas op zondag 26 mei gestemd. De laatste stembussen sluiten die dag om 23.00 uur. De Europese Kiesakte bepaalt dat geen lidstaat uitslagen bekend mag maken voordat in alle lidstaten de stemming is geëindigd. Dat betekent dat vóór zondag 26 mei om 23.00 uur geen uitslagen bekend mogen worden gemaakt. Anders dan bij andere verkiezingen, is het dus niet toegestaan dat gemeenten op de avond van de stemming (23 mei) een (voorlopige) uitslag bekend maken.
(Voorlopige) uitslagen mogen pas zondagavond 26 mei na 23.00 uur bekend worden gemaakt. Om ervoor te zorgen dat in Nederland de media zo spoedig mogelijk na 23.00 uur een voorlopige uitslag kunnen publiceren, wordt u gevraagd om op zondagavond 26 mei om 23.00 uur de totalen van de gemeente op lijstniveau te publiceren op de gemeentelijke website, onder vermelding van het feit dat het om de voorlopige uitslag op gemeenteniveau gaat (de definitieve uitslag van de verkiezing van de EP-verkiezing wordt op dinsdag 4 juni door de Kiesraad bekend gemaakt). U wordt verzocht om deze totalen op zondagavond 26 mei om 23.00 uur tevens, net als bij andere verkiezingen, aan het ANP beschikbaar te stellen.
Volledigheidshalve wordt opgemerkt dat dit verzoek geldt voor alle gemeenten, inclusief de gemeenten die meedoen aan het experiment met centrale stemopneming.
Stemopneming in de stemlokalen op donderdag 23 mei
NB: De stemopneming in de stemlokalen vindt op de avond van de stemming (dus donderdag 23 mei vanaf 21.00 uur) gewoon doorgang! Kiezers kunnen daarbij, zoals gebruikelijk, aanwezig zijn en de voorzitter van het stembureau meldt de uitkomst van de stemopneming, zoals gebruikelijk, aan de in het stemlokaal aanwezige kiezers, en geeft deze tevens door aan de gemeente. Het is echter niet toegestaan de gegevens vóór zondag 26 mei om 23.00 uur te delen met de media of via bijv. internet, noch uit eigen beweging, noch op verzoek.
Gedetailleerde instructies over dit onderwerp zullen worden gegeven in een circulaire ten behoeve van de EP-verkiezing, die in de loop van april zal worden verstuurd.
3. Europees Parlementsverkiezing voor personen met een Britse nationaliteit
Het Verenigd Koninkrijk (VK) heeft het voornemen om op 29 maart 2019 de Europese Unie (EU) te verlaten. Op dit moment kan echter niet worden uitgesloten dat het uittreden van het VK uit de EU wordt uitgesteld. Zoals bekend, wordt in Nederland op de dag van de kandidaatstelling bepaald wie er kiesgerechtigd is voor de verkiezing. De dag van de kandidaatstelling voor de aankomende Europees Parlementsverkiezing (EP-verkiezing) is op 9 april 2019.
Er zijn twee scenario’s:
- Ofwel op 9 april 2019 heeft het VK de EU verlaten. In dat geval hebben Britse burgers die in Nederland wonen géén stemrecht voor de EP-verkiezing, en stuurt u aan hen dus ook géén stempas.
- Ofwel op 9 april 2019 heeft het VK de EU (nog) niet verlaten. In dat geval moet aan de in uw gemeente wonende Britse burgers die zich al eerder (d.m.v. een zogenaamd Y 32-formulier) hebben geregistreerd voor deelname aan de verkiezing, een stempas worden gestuurd.
U wordt geadviseerd om uw processen zodanig in te richten, dat met beide scenario’s rekening kan worden gehouden.
Uiteraard wordt u, als in de komende periode meer relevante informatie beschikbaar komt over de Brexit, daarover zo snel mogelijk geïnformeerd.
4. Verzoek van andere EU-lidstaten tot het inrichten van een stembureau in uw gemeente
Enkele EU-lidstaten hebben onlangs via hun ambassades verzoeken gedaan aan enkele Nederlandse gemeenten tot het openen van een stembureau voor de Europees Parlementsverkiezing (EP-verkiezing), zodat hun in Nederland woonachtige onderdanen (die niet als kiesgerechtigde zijn geregistreerd in Nederland conform art. Y 32 van de Kieswet) daar kunnen stemmen. Als gemeente wordt u aangeraden hieraan mee te werken. Medewerking houdt in meedenken over een geschikte locatie en eventuele maatregelen voor crowdcontrol. De ambassade van de andere EU-lidstaat regelt zelf de bemensing van het stembureau en materialen voor het stembureau en betaalt eventuele kosten (zoals locatiehuur). Aangezien het om een buitenlands stembureau voor de EP-verkiezing gaat, hoeven er geen besluiten te worden genomen door B&W of de gemeenteraad.
De desbetreffende EU-lidstaat/ambassade informeert zijn onderdanen over de aanwezigheid van deze stembureaus in Nederland. Mocht een dergelijk stembureau van een andere EU-lidstaat in uw gemeente worden ingericht en mocht u daar in het kader van de gemeentelijke informatievoorziening op willen attenderen, dan wordt u geadviseerd daarbij te vermelden 1) dat in het desbetreffende stembureau hun stem kunnen uitbrengen: onderdanen van de desbetreffende lidstaat die in die lidstaat kiesgerechtigd zijn en zich niet als kiesgerechtigde in Nederland hebben geregistreerd, en 2) dat dubbel stemmen strafbaar is.
Om BZK in staat te stellen een compleet beeld te krijgen van alle stembureaus van EU-lidstaten bij de EP-verkiezing, wordt u verzocht de naam van de desbetreffende EU-lidstaat, de locatie van het stembureau en de datum waarop het stembureau is geopend, door te geven aan het Team Verkiezingen van BZK, via postbus.verkiezingen@minbzk.nl
5. Toolkit Tweede Kamer - 100 jaar algemeen kiesrecht
Dit jaar vieren we 100 jaar algemeen kiesrecht. Speciaal hiervoor is de Tweede Kamer een campagne gestart. Alles over de geschiedenis van het kiesrecht en de viering van 100 jaar algemeen kiesrecht, is te vinden op www.ikviermijnstem.nl
Contact voor vragen, of het delen van lokale initiatieven: 100jaarkiesrecht@tweedekamer.nl
Als u vragen heeft over de komende verkiezingen, dan kunt u die stellen aan het Informatiepunt van de Kiesraad, een gezamenlijk initiatief van BZK en de Kiesraad (informatiepunt@kiesraad.nl
Mocht u deze nieuwsbrief niet meer willen ontvangen of wilt u een collega aanmelden, stuur dan een e-mail aan postbus.verkiezingen@minbzk.nl
Bijlage bij nieuwsbrief: Circulaire Gecombineerde provinciale staten- en waterschapsverkiezingen op 20 maart 2019 voor het college van burgemeester en wethouders
Bron: Ministerie van BZK