Ambtenaren speuren naar ‘schijnouders’ die baby's erkennen voor verblijfspapieren

Beroepsvereniging NVVB waarschuwt gemeenteambtenaren alert te zijn op schijnerkenningen. Dat is het erkennen van een kind – al dan niet tegen betaling – met het doel een verblijfsvergunning te krijgen voor een van de ­ouders.

Dat gebeurt mogelijk enkele tientallen keren per jaar, schat strategisch adviseur Ronald Zijlstra van de NVVB, de beroepsvereniging van ambtenaren van burgerzaken. ‘We waren al langer alert op schijnhuwelijken, maar we zeggen nu tegen onze leden: hou hier je ogen voor open. Het is mogelijk geworden om via de erkenning van een kind een verblijfsvergunning te krijgen. Dan ligt misbruik op de loer.’

Het Europees Hof kwam in 2017 met een baanbrekend arrest, waarin werd bepaald dat een kind met de Nederlandse nationaliteit het recht heeft hier op te groeien met beide ouders, ook als een van hen van buiten de EU komt. In die specifieke zaak ging het om een ongedocumenteerde moeder uit Venezuela, die een kind had met een Nederlandse vader met wie zij geen relatie had. Zij dreigde te worden uitgezet, maar het Europees Hof stak daar wegens het belang van haar kind een stokje voor.

Deze jurisprudentie opende de weg voor vele vreemdelingen om een zogenoemd ‘afgeleid verblijfsrecht’ aan te vragen op basis van de Nederlandse nationaliteit van hun kind. Als bijvoorbeeld een Albanese vrouw zonder verblijfspapieren haar kind laat erkennen door een Nederlandse man, krijgt het kind de Nederlandse nationaliteit en heeft de moeder recht op een verblijfsvergunning. Omgekeerd kan een Nederlandse moeder op die manier via een erkenning een vader uit een land buiten de EU aan verblijfspapieren helpen. Voor een erkenning is geen biologische band tussen vader en kind vereist.

Wantrouwen

Sinds 2017 is het aantal aanvragen voor zo’n afgeleide verblijfsvergunning explosief gestegen tot ongeveer driehonderd per maand, blijkt uit cijfers van de immigratiedienst IND. ‘In veruit de meeste gevallen zullen dat legitieme aanvragen zijn’, zegt Zijlstra. ‘Maar we zien ook casussen van leden die vermoeden dat de verblijfsvergunning de enige motivatie is om een kind te erkennen. Zo’n erkenning mag worden geweigerd, maar dan moet je die verdenking wel aannemelijk kunnen maken.’

Aanwijzingen zijn volgens Zijlstra bijvoorbeeld dat een vader en moeder niet samenwonen, bepaalde gegevens van elkaar niet kennen of dat ze elkaars taal niet spreken. Inmiddels is er een Multidisciplinair Team Schijnerkenning actief – een samenwerking tussen politie, justitie, de IND en de NVVB – dat poogt ambtenaren alert te maken op dit fenomeen.

Advocaat Else Weijsenfeld heeft de indruk dat de overheid hierin ‘een beetje doorslaat’. Ze stond een stel bij dat ten onrechte werd beschuldigd van het doen van een schijnerkenning. ‘De vrees voor schijnerkenningen is vooralsnog niet op feiten gebaseerd, uit de rechtspraak blijkt niet dat dit veel voorkomt. Maar ambtenaren gaan nu soms een uur in gesprek over een erkenning. Als buitenlandse ouders bij voorbaat gewantrouwd worden, is dat erg onprettig, dat lijkt mij niet de bedoeling.’

Strafbaar

Hoe vaak schijnerkenningen voorkomen is niet bekend, omdat zaken erg moeilijk te herkennen en te bewijzen zijn. ‘Toch vragen we hier aandacht voor, omdat deze route ook gebruikt kan worden door mensenhandelaren die buitenlandse vrouwen naar Nederland willen halen om hen bijvoorbeeld in de prostitutie te werk te stellen’, zegt Zijlstra.

In België is het aanvragen van een schijnerkenning vorig jaar strafbaar gesteld, na een aantal geruchtmakende zaken rondom ‘verblijfsbaby’s’. In één geval had een Belgische man zeventien kinderen erkend van zestien verschillende vrouwen, die op die manier allemaal een verblijfsvergunning konden aanvragen. De NVVB vreest dat de aanscherping van de regelgeving in België kan leiden tot een toename van het aantal schijnerkenningen in ­Nederland.

In de strijd tegen schijnhuwelijken is het voor trouwende stellen van wie een van de twee van buiten de EU komt verplicht een verklaring te tekenen dat een verblijfsvergunning niet de enige motivatie is voor het huwelijk. Hoewel die controle allesbehalve waterdicht is, adviseert de NVVB gemeenten een soortgelijke verklaring nu ook te laten tekenen bij de erkenning van een kind. Als later toch sprake blijkt van een schijnerkenning, kan het OM ouders eventueel vervolgen voor valsheid in geschrifte.

Bron: Volkskrant