Bijeenkomst WTI Oost-Brabant 27 mei Raadzaal Eindhoven
Jacquelien Couwenbergh (werkzaam bij gemeente Eindhoven) heeft een uitgebreid verslag geschreven over de eerste bijeenkomst van de Werkgroep Tegengaan Identiteitsfraude Oost-Brabant. In de oktober-editie van B&R zal uitgebreid aandacht worden gegeven aan het thema WTI.
Woensdag 27 mei 2015 was het dan eindelijk zover; de Werkgroep Tegengaan Identiteitsfraude Oost-Brabant kwam voor het eerst in, (bijna) vol ornaat bijeen in de Raadzaal van het Stadhuis van Eindhoven. De locoburgemeester van Eindhoven, mevrouw Mary-Ann Scheurs, sprak in haar welkomstwoord over de noodzaak van de aanpak van identiteitsfraude, vooral in deze tijd van Big Data. ‘We willen zoveel mogelijk informatie beschikbaar hebben om er ons voordeel mee te doen maar dat kan alleen als er de juiste voorwaarden bij gesteld worden’ sprak zei. Ook gaf ze aan hoe iemands leven verwoest kan worden door identiteitsfraude en dat iemand zowat de rest van z’n leven moet blijven bewijzen dat een ander die criminele feiten gepleegd heeft. Ze ronde af met de toezegging van bestuurlijke steun waar nodig.
Vervolgens gaf de dagvoorzitter, Jan Poelstra het woord aan enkele van onze aanwezige partners zoals Harrie Balke van WTI Oost-Nederland, die wilde benadrukken dat een club enthousiaste mensen nodig zijn om iets van de grond te krijgen maar dat voor de continuïteit van de gemaakte afspraken een en ander wel vastgelegd en door iedereen ondertekend dient te worden in een convenant. Fred Hoogbergen van de IND documenten in Zwolle ziet winst in het vergroten van de document kennis bij de gemeenten als ze samenwerken in hun aanpak tegen identiteitsfraude waardoor de IND documenten steeds meer, voor de gemeenten, een rol op de achtergrond kan gaan spelen, zoals ook de bedoeling is. Hij hoopte dat deze samenwerkingsverbanden zoals nu in Oost-Nederland en Oost-Brabant in het hele land navolging zouden krijgen en dan liefst samenkomen in een landelijke WTI. Wim Leutscher van de RDW gaf aan dat hij in eerste instantie niet echt een noodzaak tot aanschuiven zag omdat de RDW tenslotte niets met eerste- of vervolginschrijving in de Brp te maken heeft. Aangezien echter het rijbewijs in 80% van de gevallen als ID bewijs gebruikt wordt en een onjuiste inschrijving in de Brp ook grote gevolgen kan hebben voor omwisseling van een vreemd rijbewijs, benadrukt hij hiermee graag wat het belang en voordeel is van een samenwerkingsverband als het WTI, voor de RDW. Tijdens de pauze was er gelegenheid om te netwerken en de stands van Naar Betrouwbare Persoonsgegevens (NBP), Politie AVIM /Kmar en IND te bezoeken.
Na de pauze was het woord aan Astrid Tünissen van Politie AVIM om het in onderling overleg met mij tot stand gekomen werkproces te presenteren, gevolgd door een presentatie van de basiscursus die de AVIM samen met de Kmar ontwikkeld heeft op verzoek van de gemeente en die zij gratis aan alle belangstellenden gemeenten aan gaan bieden. Hierna volgde een paneldiscussie. De bijeenkomst werd afgesloten met reflectie op het voorafgaande door Marc Masela, hoofd afdeling Balie en Ontvangst van de gemeente Eindhoven. Marc nodigde tevens iedereen uit om onder het genot van een hapje en een drankje nog even na te praten.
Bijna een jaar zijn we er onder andere mee bezig om de regio en de partners mee te krijgen. Op een paar gemeenten en vertegenwoordiging van het Openbaar Ministerie na is ons dat aardig gelukt. Omdat ook ik graag zou zien dat dit initiatief meer navolging vind wil ik graag vertellen wat hieraan vooraf ging: Tijdens NVVB congressen waren Jan Poelstra van de gemeente Den Bosch en ikzelf zeer geïnspireerd door het verhaal van Harrie Balke van de gemeente Enschede en Hans Bruinsma van de politie. Harrie vertelde hoe hij, gefrustreerd over de gang van zaken met de politie en Openbaar Ministerie (OM) in de aanpak van identiteitsfraude, samen met Hans Bruinsma van de politie, die deze frustratie deelde, tot de oprichting van het de Werkgroep Tegengaan Identiteitsfraude Oost-Nederland was gekomen. Een samenwerkingsverband dat inmiddels bestond uit een 80-tal gemeenten, de politie, het OM maar ook partners als de RDW, IND, NBP, Belastingdienst, Kamer van Koophandel, kortom er was zo veel interesse dat het gevaar dreigde dat het uitliep op een Poolse landdag. Harrie vertelde dat het begon met respect voor elkaar en begrip voor de verschillende werkwijzen. Door van elkaar te leren was het hen gelukt tot afspraken te komen die wél tot het door ieder gewenste resultaat konden leiden en de continuïteit van deze afspraken zelfs te kunnen verzekeren door de afspraken vast te leggen in een convenant dat door alle partijen ondertekend werd. Dat wilden Jan en ik ook graag georganiseerd zien in onze regio en daarom zochten we ieder afzonderlijk contact met de politie. Nadat Astrid Tünissen van de Vreemdelingen dienst (inmiddels Afdeling Vreemdelingen Identiteit en Mensenhandel (AVIM) van de Politie een soortgelijk verhaal in Eindhoven hoorde als ze eerder in Den Bosch gehoord had adviseerde ze Jan en mij om eens samen rond de tafel te gaan.
En zo gebeurde het dat de gemeenten Eindhoven, Den Bosch en Veghel samen met het RIEC en de Vreemdelingendienst het plan vatten om een WTI Oost-Brabant op te richten. Vervolgens sloot ook gemeente Helmond aan en gingen we in kaart brengen welke partners we nodig vonden en welk gebied. We zochten voor de deelnemende gemeenten aansluiting bij de politieregio Oost-Brabant waar zo’n 40 gemeenten deel van uitmaken. Veghel koos voor aanwezigheid op de achtergrond. In de eerste bijeenkomsten zijn vooral verwachtingen uitgesproken en doelstellingen geformuleerd. We merkten al snel dat gemeenten en politie wel dezelfde taal spreken en dezelfde woorden gebruiken maar dat dit in de praktijk een heel verschillende betekenis kan hebben. Daarom zou het de samenwerking al kunnen vereenvoudigen als we in onderling overleg tot een werkwijze konden komen die we op dezelfde manier begrijpen. Ook zou er winst te halen zijn als alle gemeenten op een zelfde manier zouden werken omdat de Vreemdelingen Politie een groot verschil aan kennis en kunde constateerde wat het voor hen vaak moeilijk maak om een situatie in te schatten. Zodoende kwamen we tot de conclusie dat om een soort basiskennis te bedenken waar iedereen z’n voordeel mee kon doen.
Onze volgende stap was om een bijeenkomst te organiseren met de partners en ons voorbeeld WTI Oost-Nederland. Want dankzij hun is al veel land ontgonnen en kunnen wij gebruik maken van hun ervaring. Wat door hen vooral naar voren werd gebracht is creëer draagvlak, krijg ook het bestuur mee en heb geduld; je zult vaker tegen een muur lopen dan een deur vinden die op staat maar geef niet op. Aan het draagvlak zijn we gaan werken door de regiogemeenten uit te nodigen voor een 3-tal informatiebijeenkomsten op centrale plekken. Om uitleg te geven wat we als WTI willen, aan te geven wat het voordeel is van samenwerking en dat de kracht moet komen uit gezamenlijke aanpak. Maar ook om te vragen wat men van een WTI zelf verwacht als regiogemeente. We hebben een goede respons op deze bijeenkomsten gehad; mensen waren enthousiast maar ook wel gereserveerd voor wat betreft hoe groot de inzet van de regiogemeenten verwacht wordt te zijn. Men wil, over het algemeen graag meedoen en delen in de kennis maar denkt ook dat de grotere gemeenten hier meer mee van doen hebben dan de kleinere. Men vraagt zich af of er rekening mee gehouden zal worden dat kleinere gemeente nauwelijks eigen documentspecialisten zullen hebben. Bij het formuleren van het werkproces voor de gemeenten is hier nadrukkelijk rekening mee gehouden dat het toegepast kon worden op de verschillende individuele werkwijzen. Het grote gemeenschappelijke blijft natuurlijk dat elke gemeente bij elk proces begint met identiteitsvaststelling. Ons streven is dat iedere medewerker aan de balie weet hoe en waar die naar moet kijken en hoe te handelen als er iets niet klopt. Hiervoor is niet gelijk de kennis van een zogenaamde Doc3 specialist vereist maar vooral een stukje bewustzijn. Waarbij Hein Maas van gemeente Helmond ook nadrukkelijk wil aangeven dat bij een basistraining vooral ook aandacht moet zijn voor hoe de baliemedewerker vervolgens om kan gaan met de situatie nadat het verdacht bestaat dat een document vals, -vervalst of onrechtmatig in het bezit van de houder is (bijv. de look-a-like).
Wat opleiding betreft hebben alle gemeenten hetzelfde probleem; men kan de mensen nauwelijks missen van de werkvloer en het is niet de moeite waard om iets te organiseren voor enkele medewerkers. Wanneer we de opleiding echter gezamenlijk organiseren op een aantal verschillende data en locaties dan kunnen we als gemeente veel beter maatwerk organiseren zonder dat de bezetting of het budget er onder hoeft te leiden. De AVIM zag hier ook gelijk voordeel in omdat het ook voor hen veel efficiënter is om met een paartrainingen de hele regio te kunnen voorzien dan 40 gemeenten afzonderlijk te bedienen. Toch bleek het moeilijk om met hun bezetting toe te zeggen dat de opleidingen gerealiseerd konden worden. Daarom heeft de AVIM de handen ineen geslagen met de Kmar. Voor het delen van kennis en informatie hebben we voorlopig een gesloten LinkedIn groep opgericht waarbinnen je elkaar betrekkelijk veilig kunt informeren en vragen over zaken die spelen. Dit is echter ook nog in ontwikkeling; waarschijnlijk gaan we hiervoor aansluiting zoeken bij voorhanden zijnde gesloten netwerken waar ook andere regionale samenwerkingsverbanden gebruik van maken zoals bijvoorbeeld de rampenbestrijding. We hebben nog een lange weg te gaan waarbij wij echter het voordeel hebben dat we het voorbeeld van het WTI Oost-Nederland kunnen gebruiken zoals bijvoorbeeld voor het Convenant en Privacy Protocol maar ook voor de door hen ontwikkelde digitale aangifte. Ook zoeken we de samenwerking met andere regionale samenwerkingsverbanden in het kader van veiligheid want als een ding wel duidelijk is geworden dan is het wel dat we beseffen dat we verder dan onze afdelingen en organisaties moeten kijken maar ook binnen de organisatie durven te vragen: wat doet jullie club en kunnen we mogelijk iets voor elkaar betekenen?’
Voor meer informatie over de WTI kun je bij Jan en mij terecht via email: