Inschrijving BRP, Mentorschap en Levenstestament
Het Nederlandse burgerlijk recht kent drie wettelijke beschermingsvormen voor meerderjarigen: de ondercuratelestelling, het mentorschap en het beschermingsbewind. Daarnaast kent het Nederlands burgerlijk recht één buitenwettelijke beschermingsvorm voor meerderjarigen, het levenstestament. De Wet BRP benoemt alleen de curatelestelling en zegt niets over de andere beschermingsvormen. Daardoor kan onduidelijkheid ontstaan over de uitoefening van de beschermingsvormen bij uitvoering van de rechten en plichten uit de Wet BRP. Kan een mentor bijvoorbeeld een betrokkene inschrijven bij een gemeente of kan alleen een curator dat? In dit bericht wordt nader ingegaan op de uitoefening van de beschermingsvormen bij uitvoering van de rechten en plichten uit de Wet BRP.
De curator
De positie van de curator is expliciet geregeld in de Wet BRP. Artikel 2.48, onder c, van de Wet BRP stelt dat de verplichtingen uit artikel 2.38, 2.39 en 2.43 tot en met 2.47 op de curator liggen in plaats van op de onder curatele gestelde burger. De curator is daarmee verplicht om aangifte te doen van inschrijving, adreswijziging of vertrek. Ook dient de curator feiten betreffende de burgerlijke staat en nationaliteit van de burger die zich buiten Nederland hebben voorgedaan door te geven en dient de curator desgevraagd inlichtingen te geven aan het college van B&W. Als laatste kan een curator ook namens de burger een verzoek tot inzage doen.
Wanneer je contact hebt met een curator, dien je de ondercuratelestelling te verifiëren door het Curatele- en bewindregister te raadplegen. Dit register is online gratis toegankelijk op www.rechtspraak.nl.
Voor meer informatie over de curator kun je de Brochure Curatele, bewind en mentorschap (Brochure curatele, bewind en mentorschap | Brochure | Rijksoverheid.nl) of Titel 16 van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek raadplegen.
De mentor
Bij het mentorschap is de burger die onder het mentorschap is geplaatst onbevoegd om niet-vermogensrechtelijke rechtshandelingen op het gebied van verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding te verrichten. In plaats daarvan wordt de burger op deze gebieden vertegenwoordigt door de mentor.
Uit rechtspraak en de wetsgeschiedenis blijkt dat het bepalen van de verblijfsplaats één van de handelingen is die aan de mentor kan toekomen. De mentor is om die reden ook bevoegd om aangifte te doen van inschrijving, adreswijziging of vertrek. In dat geval vertegenwoordigt de mentor de burger op basis van artikel 1:453 van het Burgerlijk Wetboek bij het uitvoeren van de verplichtingen uit een artikel uit de Wet BRP. Dat de mentor niet expliciet genoemd is in de Wet BRP, is daarbij niet van belang.
Omdat de mentor de burger vertegenwoordigt in aangelegenheden betreffende verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding, kan het ook voorkomen dat de mentor feiten betreffende de burgerlijke staat en nationaliteit van de burger die zich buiten Nederland hebben voorgedaan, aan de gemeente doorgeeft. Ook kan de mentor desgevraagd inlichtingen geven wanneer daar om gevraagd is. Het is ook mogelijk dat een burger dit zelf doet, als hij hiertoe in staat is.
Het mentorschap wordt niet in een openbaar register gepubliceerd. Daarom dient een mentor met de rechterlijke beschikking tot het instellen van mentorschap aan te tonen dat hij de rechtsgeldige mentor van de burger in kwestie is.
Voor meer informatie over de mentor kun je de Brochure Curatele, bewind en mentorschap (Brochure curatele, bewind en mentorschap | Brochure | Rijksoverheid.nl) of Titel 20 uit Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek raadplegen.
De bewindvoerder
Een bewindvoerder is niet bevoegd om de handelingen uit de Wet BRP uit te voeren. Een bewindvoerder beschermt alleen de vermogensrechtelijke belangen van degene die onder het bewind valt. De handelingen uit de Wet BRP zien niet op de bescherming van vermogensrechtelijke belangen, waardoor de bewindvoerder niet bevoegd is deze handelingen uit te voeren.
Indien een bewindvoerder zich bij je meldt, kan je hem erop wijzen dat hij een beschikking tot instelling van het mentorschap kan vragen aan de kantonrechter. Het mentorschap is te combineren met de onderbewindstelling. Als de bewindvoerder ook de mentor is, kan hij alsnog de handelingen uit de Wet BRP uitvoeren.
Het levenstestament
Naast de wettelijk geregelde beschermingsvormen is in Nederland ook het levenstestament in opmars. Het levenstestament is een notariële akte waarin een burger via een doorlopende volmacht of opdracht bevoegdheden geeft aan een of meerdere andere personen, die deze bevoegdheden kan/kunnen uitoefenen ingeval de burger niet meer wilsbekwaam is. Een levenstestament kan worden geregistreerd in het Centraal Levenstestamentregister, dat wordt beheerd door de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB).
In een levenstestament kan ook worden geregeld dat een belangenbehartiger bevoegd is om de handelingen uit de Wet BRP uit te voeren. In dat geval moet dat wel duidelijk zijn omschreven in de notariële akte. In het geval een belangenbehartiger zich bij de gemeente meldt, dien je je aan de hand van het testament te verzekeren dat de persoon bevoegd is om de handelingen uit de Wet BRP voor de burger uit te voeren. In het levenstestament is opgenomen dat de verhuizing in de BRP doorgegeven mag worden.
Verwerking in de BRP
Omdat de kans bijzonder klein is dat een verhuizing wordt doorgegeven door een mentor zonder geldige machtiging of een belangenbehartiger die niet langer in een levenstestament staat kun je deze documenten gebruiken om de toestemming van de mentor of gemachtigde te onderbouwen en de verhuizing te verwerken.
Je gebruikt hiervoor code M= Meerderjarige gemachtigde.
Informatieverstrekking
Tot slot adviseren wij om de informatie op de website naar aanleiding van dit bericht aan te passen.
De NVVB zal de rijksoverheid vragen om ook de informatie op die website aan te vullen.