Nvvb Nvvb

Deze nieuwsbrief van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft tot doel u te informeren over kwesties die van belang zijn voor de Tweede Kamerverkiezing van 15 maart 2017.

 

1. Bijlagen bij opgaven N 11

De minister van BZK heeft in de tweede verkiezingscirculaire (die op 3 maart jl. aan alle gemeenten is gestuurd) laten weten dat gemeenten en hoofdstembureaus bij de vaststelling van het aantal stemmen in de gemeente (N 11) respectievelijk het hoofdstembureau (O 3) een nieuwe handmatige optelling moeten uitvoeren.

Voor gemeenten omvat deze telling een handmatige totalisering van de in de processen-verbaal N 10 ingevulde aantallen op lijstniveau (de aantallen op kandidaatsniveau blijven buiten beschouwing).

Voor hoofdstembureaus omvat deze telling een handmatige totalisering van de in de opgaven N 11 ingevulde aantallen op lijstniveau. De aldus verkregen totalen moeten worden ingevuld op een bijlage bij de opgave N 11 respectievelijk het proces-verbaal O 3.

De minister van BZK heeft voor de opgaven N 11 en de processen-verbaal O 3 nieuwe modellen vastgesteld, die zijn voorzien van bovenbedoelde bijlagen. De bijlagen bij de nieuwe modellen zijn echter niet opgenomen in OSV, dat deze week door de Kiesraad is verspreid. Gemeenten moeten dus zelf de bijlage toevoegen bij de opgave N 11 respectievelijk het proces-verbaal O 3. Let op: de bijlagen worden geparafeerd.

Alle (van kandidatenlijsten voorziene) bijlagen bij de opgave N 11 zijn te vinden op: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2017/02/28/toolkit-opgaven-n-11.

Alle (van kandidatenlijsten voorziene) bijlagen bij het proces-verbaal O 3 zijn te vinden op: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2017/03/02/toolkit-processen-verbaal-o-3.

 

2. Processen-verbaal N 10 die worden gegenereerd door OSV

Ook voor het proces-verbaal N 10 is een nieuw model vastgesteld, waarin twee kleine verbeteringen zijn aangebracht. Ten eerste is (in paragraaf 8) verduidelijkt welke personen het proces-verbaal moeten ondertekenen. In de oude versie staat dat tellers het proces-verbaal niet ondertekenen. Echter, zoals vermeld in de eerste verkiezingscirculaire (die op 25 januari jl. aan alle gemeenten is verstuurd), moeten tellers die geen ambtenaar zijn, worden aangewezen als plaatsvervangend stembureaulid. Ook plaatsvervangende stembureauleden moeten het proces-verbaal tekenen.

Ten tweede is in de bijlage bij het model N 10 een evidente misslag hersteld. Daar stond: “Paraaf voorzitter briefstembureau”. Dit is gewijzigd in: “Paraaf voorzitter stembureau”.

Het nieuwe model N 10 is echter niet opgenomen in OSV, dat deze week door de Kiesraad is verspreid. Het nieuwe model staat wel in de toolkit. Het is niet strikt nodig dat de stembureauleden het nieuwe model gebruiken, omdat dit ten opzichte van de oude versie slechts kleine verbeteringen bevat. Maar als u de stembureauleden de oude, door OSV te genereren versie van het N 10 verstrekt, wordt u verzocht het stembureau er nadrukkelijk op te wijzen dat tellers die zijn aangewezen als plaatsvervangend stembureauleden, het proces-verbaal moeten ondertekenen.

 

3. Vragen over terinzagelegging processen-verbaal N 10 en opgave N 11

Veel gemeenten hebben vragen gesteld over de terinzagelegging van de processen-verbaal N 10 en de opgaven N 11, onder meer naar aanleiding van een mail die de Stichting Politieke Academie aan diverse gemeenten heeft gestuurd.

Voor zover de Politieke Academie vraagt of u een rekenhulpmiddel gebruikt (en zo ja, welk), kunt u hier uiteraard een feitelijk antwoord op geven. Hetzelfde geldt voor de vraag waar en wanneer de processen-verbaal N 10 en de opgaven N 11 ter inzage liggen1.

Voor zover u wordt gevraagd of de ter inzage gelegde processen-verbaal N 10 en opgaven N 11 kunnen worden gefotografeerd, gekopieerd of gescand, of de documenten worden opgevraagd met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob), geldt het volgende.

Wet openbaarheid van bestuur (Wob) niet van toepassing op ter inzage gelegde N 10 en N 11

De Wob is niet van toepassing op de ter inzage gelegde processen-verbaal N 10 en opgaven N 11. Volgens vaste rechtspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State wijkt de Wob voor een bijzondere openbaarmakingsregeling met een uitputtend karakter, neergelegd in een formele wet. Van een bijzondere openbaarmakingsregeling met een uitputtend karakter is sprake als door toepassing van de Wob afbreuk zou worden gedaan aan hetgeen met de bijzondere regeling wordt beoogd.

De Kieswet treft voor de processen-verbaal N 10 en de opgaven N 11 een bijzondere openbaarmakingsregeling, die boven de Wob gaat. De documenten moeten immers worden vernietigd drie maanden nadat over de toelating van de gekozenen is beslist (artikel N 12, derde lid, van de Kieswet)2. Achtergrond van de vernietiging is onder meer te voorkomen dat achteraf alsnog discussie ontstaat over de juistheid van de uitslagvaststelling. Zouden de documenten in de periode voorafgaand aan vernietiging op grond van de Wob toch openbaar worden, dan zou dat doel niet bereikt worden. Openbaarmaking voor eenieder leidt er immers toe dat in beginsel nog tot in lengte van dagen de uitslag ter discussie kan worden gesteld. Dat dit niet de bedoeling is van de wetgever, wordt nog eens bevestigd doordat ervan is afgezien de processen-verbaal N 10 en de opgaven N 11 via internet te publiceren.

Hieruit volgt dat een gemeente eventuele Wob-verzoeken om openbaarmaking van de processen-verbaal N 10 en de opgave N11 zou moeten afwijzen onder verwijzing naar de bijzondere regeling zoals die in artikel N 12 van de Kieswet is getroffen.

Maken van foto’s/kopieën/scans is niet toegestaan

Om dezelfde reden is ook het kopiëren, scannen of fotograferen van de ter inzage gelegde documenten niet toegestaan3. Daardoor zouden er immers afschriften van de documenten in omloop komen, waarmee ook na afloop van de driemaandentermijn de uitslag ter discussie kan worden gesteld. Dat is, zoals gezegd, in strijd met het bepaalde in de Kieswet en de uitdrukkelijke bedoeling van de wetgever.

Aantekeningen

Krijgt u de vraag of er tijdens de terinzagelegging aantekeningen mogen worden gemaakt, dan kunt u dat toestaan. Anders dan het maken van foto’s, kopieën of scans, leidt het maken van aantekeningen immers niet tot vermenigvuldiging van de ter inzage gelegde documenten, ook niet als de aantekeningen in de praktijk neerkomen op het overtypen van de documenten.Spreadsheets worden niet verstrekt. Mogelijk zult u worden benaderd met het verzoek om spreadsheets ter beschikking te stellen die u hebt gebruikt bij de berekening van de uitslag. Ook hier geldt dat dergelijke verzoeken moeten worden afgewezen onder verwijzing naar de bijzondere regeling die in artikel N 12 van de Kieswet is getroffen. Verzoeken om spreadsheets of andere onderliggende documenten die zijn gebruikt bij de berekening van de verkiezingsuitslag, moeten dan ook worden geweigerd.

 

4. Hoe verloopt een eventuele hertelling?

Net als bij eerdere verkiezingen is gebeurd, wordt in deze nieuwsbrief de procedure onder uw aandacht gebracht die van toepassing is als een hertelling uitgevoerd moet worden. Er zijn twee instanties die kunnen besluiten tot een hertelling in één of meer stembureaus: het centraal stembureau (bij de komende verkiezing: de Kiesraad) en de Tweede Kamer.De Kiesraad kan ingevolge de Kieswet alleen tot een hertelling besluiten bij een ernstig vermoeden dat door één of meer stembureaus bij het tellen van de stemmen zodanige fouten zijn gemaakt dat die fouten van invloed kunnen zijn op de zetelverdeling (art. P 21, eerste lid, van de Kieswet). De Tweede Kamer neemt een eventueel besluit tot hertelling in het kader van het onderzoek van de geloofsbrieven (art. V 4, vierde lid, van de Kieswet). Zij is bij het besluit tot hertelling niet, zoals de Kiesraad, gebonden aan voorwaarden.

Een eventuele hertelling vindt niet plaats in Den Haag (bij de Kiesraad en/of de Tweede Kamer), maar bij de gemeente(n) zelf. Als een hertelling in één of meer stembureaus moet plaatsvinden, ontvangt de burgemeester daarvan onmiddellijk bericht nadat duidelijk is geworden dat er een noodzaak is tot een hertelling. Voor het uitvoeren van de hertelling benoemt de burgemeester een gemeentelijk stembureau, dat namens de instantie die tot de hertelling opdracht heeft gegeven (de Kiesraad en/of de Tweede Kamer) toezicht houdt op de uitvoering van de hertelling. Het gemeentelijk stembureau bestaat uit een door burgemeester en wethouders vast te stellen aantal leden, van wie er één voorzitter en ten minste één plaatsvervangend voorzitter is, met dien verstande dat het aantal leden ten minste zo veel is dat voor elke locatie waar de hertelling plaatsvindt ten minste vijf leden beschikbaar zijn. De zitting van het gemeentelijk stembureau is openbaar. De burgemeester maakt de tijdstip van deze zitting bekend, bijvoorbeeld op de website van de gemeente.

Krijgt de burgemeester bericht dat in zijn gemeente voor één of meer stembureaus een hertelling nodig is, dan moet die hertelling per omgaande uitgevoerd worden, dat wil zeggen binnen ten hoogste enkele dagen. Aangezien gemeenten ook bij eerdere verkiezingen rekening hebben gehouden met de mogelijkheid dat er een hertelling nodig is, wordt aangenomen dat u een draaiboek hebt voor het uitvoeren van een hertelling, waarin onder meer aandacht is voor welke locatie geschikt kan zijn, wie eventueel benoemd zouden kunnen worden in het gemeentelijk stembureau en welke personen zouden kunnen helpen met het tellen van de stembiljetten.

Voor het stellen van de uitgebrachte stemmen zelf kan gebruik worden gemaakt van de reguliere telinstructie voor stembureauleden in de brochure Stembureau-instructie voor de dag van de stemming. Deze is te vinden op www.verkiezingentoolkit.nl.

 

5. Internationale waarnemers

Nederland heeft de volgende organisaties toestemming gegeven om waarnemers te sturen die het verloop van de verkiezing observeren:

? OVSE/ODIHR: Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa/Office for Democratic Institutions and Human Rights

? CIFRA: Monitoring-Analytics Group CIFRA

? AEGEE: Association des États Généraux des Étudiants de l’Europe

? IESC-GOLOS: International Elections Study Center / European Platform for Democratic Elections - - GEOM: Gender Concerns Netherlands

 

Een deel van de waarnemers zal voor 15 maart met gemeenten willen spreken over de organisatie van de verkiezing. Het ministerie van BZK heeft de organisaties gevraagd om, als zij dat willen, contact op te nemen met BZK. Dit opdat BZK hen direct in contact kan brengen met de medewerkers verkiezingen. Het is echter niet uit te sluiten dat de organisaties direct contact met u zoeken. U kunt bij BZK navragen of personen die met u willen spreken waarnemers zijn (via postbus.verkiezingen@minbzk.nl). Het is aan u om te beslissen of u met de waarnemers wilt spreken.

Op 15 maart 2017 hebben de waarnemers het recht om in het stemlokaal aanwezig te zijn, gedurende de hele tijd dat het stembureau zitting houdt (art. J 39 van de Kieswet). De voorzitter en de leden van het stembureau kunnen de vragen van de waarnemers beantwoorden of, als zij het antwoord niet weten, door verwijzen naar de gemeente. Vanzelfsprekend gaat het stemmen voor, dus als het te druk is, kan de waarnemers worden verteld dat ze geduld moeten hebben. De voorzitter kan de waarnemers ook aanwijzingen geven waar ze wel of niet mogen staan. Dit met het oog op het stemgeheim en het belang dat het stembureau overzicht blijft houden op het uitbrengen van de stemmen.

 

De waarnemers zijn herkenbaar aan een badge (met de naam van de waarnemer en organisatie), waarop staat dat ze internationaal waarnemer zijn voor de Tweede Kamerverkiezingen. Deze

moeten zij zichtbaar dragen. Ook moet iedere waarnemer desgevraagd aan de voorzitter van het stembureau een brief van het ministerie van BZK kunnen tonen, waaruit blijkt dat hij of zij een internationale waarnemer is.

De waarnemers worden geïnformeerd dat, als zij foto’s willen maken in het stemlokaal, zij dit zodanig moeten doen dat het stemgeheim niet wordt geschonden en er rekening wordt gehouden met de privacy van de kiezers.

Waarnemers moeten strikte neutraliteit in acht nemen, mogen geen blijk geven van hun politieke gezindheid en zich niet in de verkiezingsprocedure mengen en moeten zich aan de Nederlandse wet- en regelgeving houden (art. J 39 van het Kiesbesluit). Als de voorzitter of leden van het stembureau vaststellen dat de waarnemers zich daar niet aan houden, moeten zij de waarnemers daar op aanspreken. U wordt verzocht om ook het ministerie van BZK hier direct over te informeren, via telefoonnummer 06-31759836.

Het is mogelijk dat de waarnemers worden vergezeld door tolken of begeleiders. Deze hebben niet de status van waarnemer. De waarnemers worden geïnformeerd dat hun begeleiders zich op dezelfde wijze moeten gedragen als de waarnemers.

 

Als u vragen hebt over de komende verkiezing, dan kunt u die stellen aan het Informatiepunt Verkiezingen, een gezamenlijk initiatief van de Kiesraad en BZK. U kunt het Informatiepunt bereiken via informatiepunt@kiesraad.nl en telefoonnummer 070-4267329. Mocht u deze nieuwsbrief niet meer willen ontvangen of wilt u een collega aanmelden, stuur dan een e-mail aan postbus.verkiezingen@minbzk.nl.

 

Bron: BZK