Wijzigingen door invoering van de Wet brp
De Minister van BZK streeft ernaar de Wet basisregistratie personen (Wet brp) in werking te laten gaan op 9 december 2013. Het is belangrijk dat de registratie van niet-ingezetenen van start kan gaan. De Wet brp bevat ook een aantal wijzigingen ten opzichte van de Wet gba. Maar niet alle nieuwe of gewijzigde bepalingen zullen ook meteen in werking gaan.
Hieronder verschillende zaken die direct zullen ingaan bij de inwerkingtreding van de nieuwe wet en andere die onder de overgangsbepalingen vallen en later zullen ingaan. In het laatste geval wordt de huidige uitvoeringspraktijk voortgezet, ook al is deze in strijd met de daarop betrekking hebbende bepalingen in de Wet brp. De overgangsbepalingen in de Wet brp maken het echter mogelijk om in die gevallen tijdelijk van de nieuwe wet af te wijken.
Het lijstje is nog niet compleet! Wij verwachten dat er in november een complete lijst beschikbaar komt.
DIRECT: Inschrijving niet-ingezetenen
Er komt in de Wet brp, naast de registratie van ingezetenen waarvoor de gemeente verantwoordelijk is, ook een registratie van niet-ingezetenen. De verantwoordelijkheid voor de registratie van niet-ingezetenen (hierna gemakshalve aangeduid als RNI) ligt bij de minister. De persoonslijsten die opgeschort zijn vanwege emigratie (E) en ministerieel besluit (M) verhuizen naar het RNI-systeem. Dat geldt dus ook voor persoonslijsten van VOW'ers. Daarnaast kunnen mensen die niet als ingezetene ingeschreven moeten worden, zich desgewenst bij de hiervoor ingerichte RNI-loketgemeenten inschrijven als niet-ingezetene. Tot slot kunnen aangewezen bestuursorganen (ABO’s) de minister verzoeken om iemand als niet-ingezetene in te schrijven. De Belastingdienst is de eerste die hiermee aan de slag gaat, direct bij de inwerkingtreding van de Wet brp. Omdat in technische zin het RNI-systeem als een soort ‘gemeente Buitenland’ wordt aangesloten op het netwerk, moet bij hervestiging altijd de persoonslijst door middel van een berichtencyclus worden opgehaald uit het RNI-systeem.
Volgens de Wet gba blijft de persoonslijst nu bij emigratie of bij VOW bij de gemeente van inschrijving. Inschrijving als niet-ingezetene is niet mogelijk.
DIRECT: Bestuurlijke boete
Het college van B&W kan bij bepaalde overtredingen een bestuurlijke boete opleggen. Het gaat hier om overtreding van de artikelen 2.38, 2.39, 2.40, vijfde lid, 2.43 tot en met 2.47, 2.50, 2.51 en 2.52 van de Wet brp. Het betreft hier artikelen die een verplichting aan de burger opleggen, zoals verplichting tot aangifte verhuizing of verplichting tot overlegging van documenten op verzoek van de gemeente. Daarnaast kan een boete worden opgelegd wanneer een burger bewust toelaat dat iemand anders - ten onrechte - met zijn woonadres is ingeschreven. De NVVB komt met een handreiking die gemeenten helpt bij de toepassing van deze sanctiemogelijkheid. Het gaat hier om een nieuwe bevoegdheid. Het opleggen van bestuurlijke boetes op basis van de Wet brp is geen verplichting.
Volgens de Wet gba is het nu niet mogelijk een bestuurlijke boete op te leggen. Wel kunnen enkele overtredingen van de Wet gba strafrechtelijk vervolgd worden. Die mogelijkheid komt dus te vervallen.
DIRECT: In persoon aangifte doen van vertrek
Wanneer niet alle bewoners van een woonadres naar het buitenland vertrekken, moeten alle personen die wel vertrekken in persoon verschijnen bij de gemeente. Dit geldt ook voor minderjarigen.
DIRECT: Aangifte van verblijf en adres dient in persoon te geschieden
Aangifte van verblijf en adres door ouder en meerderjarige kind, geregistreerde partner en echtgenoot (allen enkel in geval van hetzelfde adres), dan wel door een gemachtigde, dient in persoon te geschieden. Afwijking hiervan kan alleen als de persoon wegens gezondheidsredenen (evt. met verklaring arts) of wegens verblijf in penitentiaire inrichting, zelf niet in staat is de aangifte in persoon te doen. In die gevallen kan het college van B&W degene voor wie aangifte wordt gedaan ook niet in persoon oproepen.
Volgens de Wet gba is er nu geen persoonlijke verschijningsplicht bij aangifte van verblijf en adres en konden de genoemde personen zich altijd laten vertegenwoordigen door een ander om de aangifteplicht te laten vervullen. Wel heeft het college onder de Wet gba de bevoegdheid de vertegenwoordigde in persoon op te roepen, ook al kan daar niet altijd (bijv. i.v.m. ziekte) direct gevolg aan worden gegeven.
DIRECT: Aanwijzen toezichthouders
In hoofdstuk 2.1, paragraaf 5 van de Wet brp zijn aan burgers de nodige verplichtingen opgelegd (zoals het doen van aangifte van verblijf en adres, aangifte van adreswijziging, het kiezen van een briefadres als er geen woonadres is, het verschaffen van inlichtingen en overleggen van geschriften die noodzakelijk zijn voor de bijhouding met betrekking tot hem van de basisregistratie). Het college dient bij inwerkingtreding van de Wet brp ambtenaren aan te wijzen die toezicht gaan houden op de naleving van deze verplichtingen door de burger.
De Wet gba bevat nu geen bepaling over het aanwijzen van ambtenaren als toezichthouders op de naleving van verplichtingen door burgers, maar het college kon daar desgewenst zelf al toe besluiten.
LATER: Inschrijving op grond van de geboorteakte alleen als moeder ingezetene is
Inschrijving o.g.v. geboorteakte dient volgens de Wet brp alleen plaats te vinden als de moeder een ingezetene is. De adresgegevens worden ontleend aan de persoonslijst van de moeder (art. 2.18 Wet brp). Als moeder niet een ingezetene is, moet aangifte van verblijf en adres worden gedaan als het kind in Nederland zal blijven (art. 2.4 Wet brp). Als moeder wel een ingezetene is maar het kind niet bij de moeder woont, moet na de inschrijving nog aangifte van adreswijziging worden gedaan.
Volgens de Wet gba vindt inschrijving o.g.v. geboorteakte plaats als een der ouders is ingeschreven als ingezetene. Inschrijving gebeurt in de gemeente waar de moeder ingezetene is, subsidiair waar de vader ingezetene is. Voorlopig blijft dit zo.
LATER: Schrappen vreemde nationaliteit
Als de actuele Nederlandse nationaliteit is opgenomen, wordt er voor dezelfde persoon geen actuele vreemde nationaliteit meer opgenomen. Over de uitwerking daarvan volgt nog nadere informatie. Bij bestaande inschrijvingen zal een mogelijke actuele vreemde nationaliteit naast de Nederlandse moeten worden verwijderd. Dat gebeurt echter na de inwerkingtreding van de Wet brp. Daar is in voorzien door een overgangsbepaling.
Volgens de Wet gba worden nu naast de Nederlandse nationaliteit ook de eventuele andere nationaliteiten opgenomen.
LATER: Plaatsonafhankelijke inzage
De burger kan bij ieder willekeurig college van B&W informeren of er persoonsgegevens over hem worden verwerkt en verzoeken om een afschrift van zijn persoonslijst uit de basisregistratie.
Volgens de Wet gba kan de burger nu alleen bij het college van B&W van zijn woongemeente informeren of er persoonsgegevens over hem worden verwerkt en verzoeken om een afschrift van zijn persoonslijst uit de basisadministratie. Voorlopig blijft dit zo.
LATER: Plaatsonafhankelijke verstrekking
Een college van B&W kan gegevens verstrekken over alle ingeschrevenen aan overheidsorganen en derden (voor zover aangewezen in het Besluit brp). Het verstrekkende college moet de verstrekking protocolleren.
Volgens de Wet gba kan een college van B&W nu alleen gegevens verstrekken over eigen burgers. Voorlopig blijft dit zo.
LATER: Geslachtswijziging gerelateerde
Een geslachtswijziging werkt altijd door naar gerelateerden, tenzij een gerelateerde verzoekt om de hierdoor gewijzigde gegevens te verwijderen. Het verzoek kan alleen gedaan worden door een kind, een ouder, een eerdere echtgenoot of eerdere geregistreerde partner.
Volgens de Wet gba werkt een geslachtswijziging nu niet door naar gerelateerden, tenzij een gerelateerde daarom verzoekt. Voorlopig blijft dit zo.
LATER: Aanpassing gegevensset
De gegevensset voor ingezetenen wordt in de Wet brp aangepast. Bepaalde gegevens komen niet terug en andere gegevens worden toegevoegd.