Persbericht: NVVB evaluatie Tweede Kamerverkiezing & Verkiezingsagenda 2030
Samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Kiesraad en het ministerie van BZK heeft de NVVB de gezamenlijke verkiezingsagenda 2030 opgesteld. Ook de evaluatie die de NVVB dit jaar heeft opgesteld naar aanleiding van de Tweede Kamerverkiezing 2021 toont: er is verdere ontwikkeling en vernieuwing nodig van het verkiezingsproces, om de veiligheid en uitvoerbaarheid te kunnen blijven waarborgen.
Evaluatie
De Tweede Kamerverkiezing 2021 was in alle opzichten een uitzonderlijke verkiezing. Noodwetgeving en -maatregelen, veroorzaakt door de coronacrisis, hebben gezorgd voor een heleboel nieuwe uitdagingen voor gemeenten. ‘Er was veel uitvoeringskracht, flexibiliteit en doorzettingsvermogen van de gemeentelijke verkiezingsorganisaties nodig om de verkiezingsdagen veilig en betrouwbaar te organiseren, met daarbij de inachtneming van de coronamaatregelen’, aldus Henk van Dijkhuizen, vicevoorzitter van de NVVB en portefeuillehouder verkiezingen. ‘Het is goed gegaan maar het totale proces staat qua uitvoering flink onder druk. Daar moet echt iets aan gebeuren. De vele reacties en opmerkingen die wij ontvingen van gemeenten door het hele land hebben gezorgd dat wij nu met drie speerpunten naar buitentreden. Deze speerpunten gaan wij de komende jaren, naast de overige punten in de verkiezingsagenda, extra onder de aandacht brengen om zo verbeteringen in de uitvoering te kunnen bewerkstellingen.’ Het gaat hierbij om:
- Het instellen van een bevriezingsperiode; uitvoerbaarheid en tijdigheid moeten centraal staan. De NVVB pleit daarom voor een tijdslot van minimaal drie maanden voor de verkiezingsdatum waarbij wet- en regelgeving niet meer kan en mag wijzigen. Hiermee krijgen gemeenten de tijd om zich goed voor te bereiden.
- De invoering van een nieuw stembiljet; Het onhandig grote stembiljet is een veel gehoorde klacht van kiezers en stembureauleden. Het wordt hoog tijd om met meer energie en nadruk te werken aan de invoering van een nieuw en beter hanteerbaar stembiljet, dat tevens de mogelijkheid biedt om elektronisch te kunnen tellen.
- Verbetering van communicatie; er moet meer aandacht zijn voor heldere communicatie over de uitvoering van regels voor gemeenten, in duidelijke taal en gemakkelijk terug te vinden op één centrale plek.
De NVVB evaluatie is op 18 juni door minister Ollongren meegestuurd naar de Tweede Kamer, zie hier.
Verkiezingsagenda 2030
Met de VNG, Kiesraad en het ministerie van BZK heeft de NVVB een verkiezingsagenda opgesteld. Hierin staan maatregelen voor het onderhouden en vernieuwen van het verkiezingsproces. De laatste verkiezingen hebben aangetoond dat de uitvoerbaarheid onder druk staat. Gemeenten hebben goede ondersteuning nodig om de verkiezingen te organiseren. Daarnaast staan in de agenda ook maatregelen die al in gang zijn gezet zoals een nieuwe procedure voor het vaststellen van de uitslag zodat fouten eerder kunnen worden hersteld. ‘Een dergelijke agenda biedt mogelijkheden om in gezamenlijkheid te werken aan het verbeteren van de uitvoerbaarheid van het verkiezingsproces, ook met het oog op de door de NVVB vastgestelde speerpunten,’ zegt Henk van Dijkhuizen. ‘Denk hierbij bijvoorbeeld aan het digitaal afleggen van ondersteuningsverklaringen en het onderzoeken van hoe nieuwe technologieën kunnen bijdragen aan de verbetering van het verkiezingsproces.’
Financiering is dringend nodig om de voorgestelde verbetervoorstellen te kunnen starten, te continueren of te versnellen. Gemeenten hebben ook aangegeven dat financiering randvoorwaardelijk is voor hun medewerking aan uitvoering van de agenda. De Verkiezingsagenda 2030 bouwt voort op de verkiezingsagenda’s uit 2018 van VNG/NVVB en BZK en de evaluatie van de Tweede Kamerverkiezing 2021. Het jaartal 2030 benadrukt dat het werk aan deze maatregelen de komende kabinetsperiode overstijgt.
Herindelingsverkiezingen
De gemeenten Landerd/Uden, Land van Cuijck, Purmerend/Beemster en Heerhugowaard/Langedijk houden op 24 november van dit jaar herindelingsverkiezingen. Nu de zorgen om de coronapandemie afnemen en veel mensen zijn gevaccineerd, kan het verkiezingsproces weer zoveel als mogelijk terug naar hoe het was. Desondanks stelt het kabinet voor de tijdelijke wet verkiezingen covid-19 uit voorzorg te verlengen. Briefstemmen en het verhogen van het aantal stemmen per volmacht, worden wel geschrapt. De maatregelen in de stembureaus, zoals de gezondheidscheck, de veilige afstand, hygiëne, etc. blijven gelden. Wanneer de ontwikkelingen rond het coronavirus het toelaten kunnen deze maatregelen worden geschrapt. Samen met de VNG en het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) adviseert de NVVB het vervroegd stemmen te heroverwegen. Zie hiervoor hier de reactie van de NVVB, VNG en NGB op het wetsvoorstel Wijziging van de Tijdelijke wet verkiezingen covid-19 t.b.v. herindelingsverkiezingen 2021.