Werken aan de Wakkere Stad
In het boek "Werken aan de wakkere stad. Langzaam leiderschap naar gemeenschapskracht" betogen de auteurs Jan van Ginkel en Frans Verhaaren dat een stad zich ontwikkelt en vormgeeft door het versterken van de geméénschapskracht. En dat is echt wat anders dan burgerkracht. Ze maken duidelijk dat niet overdreven daadkracht daaraan bijdraagt, maar juist zorgvuldige en weloverwogen interventies. Làngzame interventies zogezegd. Inwoners, professionals, ambtenaren en bestuurders krijgen in het boek heel concreet meerdere handvatten aangereikt om met elkaar te werken aan de wakkere stad.
In elke gemeente is men bezig met de “drie grote decentralisaties” van jeugdzorg, werk en inkomen en zorg voor langdurig zieken en ouderen. Op het oog een enorme verschuiving van taken en verantwoordelijkheden met tegelijk een ingrijpende bezuiniging. Maar dat is maar de buitenkant. Of al die bestuurlijke veranderingen een duurzaam succes zullen worden hangt vooral af van de binnenkant: namelijk van de manier waarop bestuurders, ambtenaren, professionals én burgers erin slagen onderling een wezenlijk nieuwe verhouding op te bouwen en met elkaar een wakkere stad te bouwen.
Dit boek gaat over die binnenkant. Voor burgers gaat dat inhouden dat ze zich moeten losmaken van hun tot nu gebruikelijke individuele consumentenhouding, die hen in wezen afhankelijk en kwetsbaar houdt. Dit boek geeft aan hoe zij de oversteek kunnen maken van individualistische burgerkracht naar vitale gemeenschapskracht. Voor politici, bestuurders, ambtenaren en professionals betekent die binnenkant dat zij zich moeten losmaken van hun neiging alles te regelen en te controleren. Dit boek beschrijft hoe zij de oversteek kunnen maken naar het “daadkrachtig op hun handen zitten”, naar “langzaam leiderschap”. Zo’n oversteek vergt van alle betrokkenen dat ze zich een heel nieuwe manier van denken en bewustzijn eigen maken, het “vierde orde denken”, pas dan zal het lukken om de potenties van hun stad wakker te schudden.
Werken aan de Wakkere Stad geeft een beknopt overzicht van hoe de onderlinge relaties de afgelopen decennia verworden zijn tot bijna een patstelling; het beschrijft het vierde orde denken als een weg om je uit die beknelling te bevrijden; en tenslotte geeft het aan iedereen met een voortrekkersrol in de huidige veranderingen concrete handvaten hoe anders te handelen.
Jan van Ginkel, gemeentesecretaris en algemeen directeur gemeente Schiedam.
Frans Verhaaren. Organisatieadviseur en partner Stadsatelier.