Selectietool stembureauvoorzitters
Het verkiezingsproces in Nederland raakt de fundamenten van onze democratie. Een kwalitatief goed verloop van de verkiezing met een transparante en betrouwbare uitslag zijn daarom van groot belang. Naast wet- en regelgeving betreft het verkiezingsproces mensenwerk. In de pilot ‘Bevordering Kwaliteit Stembureauvoorzitters’ is specifiek onderzocht of de kwaliteit van de functie van voorzitter bevorderd kan worden doormiddel van een selectiemethodiek voor kandidaten voor deze functie, genaamd de Quick Scan, die informatie verschaft over hun mate van verwachte geschiktheid voor de functie.
De voorzitter is verantwoordelijk voor de algehele gang van zaken in het stembureau en een goed verloop van het stemproces. Hij/zij controleert onder meer de echtheid en de geldigheid van de stempassen, geeft leiding aan de andere leden van het stembureau en zorgt voor rust en orde. Het is daarom belangrijk dat de voorzitter beschikt over kwaliteiten die voor een goede uitvoering van deze functie nodig zijn. In overleg met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) een online test ontwikkeld om de geschiktheid van kandidaten voor de functie van stembureauvoorzitter vooraf te testen aan de hand van een (landelijke) benchmark. Met de resultaten van de test hebben gemeenten objectief meetbare informatie om tot een hoogwaardige(r) selectie van voorzitters van stembureaus te komen. Dit zou moeten bijdragen aan een betrouwbaarder verloop en uitkomst van het verkiezingsproces. Deze test is voorafgaand aan de verkiezingen voor provinciale staten en de waterschappen in de periode tussen december 2018 en maart 2019 bij 11 gemeenten uitgevoerd.
De kwaliteit van de stembureauvoorzitters is in de definitie van de onderzoeksdoelstelling (namelijk qua selectie vooraf) door de pilot bevorderd. In totaal hebben 8,4% van de kandidaten op basis van de testuitslagen een negatief advies ontvangen. Dit betekent dat in 8,4% van de gevallen een geschiktere kandidaat geselecteerd kon worden.
We raden aan de tool in de toekomst bij meer gemeenten in te zetten en het gebruik en de uitkomsten van de selectietool grondig te evalueren met de deelnemende gemeenten. Door de selectietool verder te blijven ontwikkelen vallen betere conclusies te trekken over de resultaten c.q. betere testresultaten ten behoeve van een optimale selectie te bereiken.
Lees hier het volledige rapport met de uitkomsten van de pilot